Czy wskaźnik BMI jest istotny?

Wiele można usłyszeć o wskaźniku BMI i poprawnym BMI, zwłaszcza w przypadku osób posiadających więcej kilogramów. Czym jest ten wskaźnik i jak należy go interpretować, by nie wprowadzić siebie samego w błąd?

Czym jest wskaźnik BMI?

To wskaźnik masy ciała, dzięki któremu możliwe było opisanie w skali populacyjnej stopień otyłości w danym społeczeństwie. Stworzył go w XIX wieku Belg Adolphe Quetel, a następnie jako już wskaźnik BMI pojawił się w drugiej połowie XX wieku.
Obliczany jest na podstawie wzoru : iloraz masy i wzrostu podniesionego do kwadratu. Wynik przyrównuje się do określonych norm.
Obecnie określony normy BMI, opracowała Światowa Organizacja Zdrowia WHO. Prezentują się one następująco :

• <16,0 – wygłodzenie,
• 16,0 – 16,9 – wychudzenie,
• 17,0 – 18,5 – niedowaga,
• 18,5–24,9 – waga prawidłowa,
• 25,0–29,9 – nadwaga,
• 30,0–34,9 – otyłość I stopnia,
• 35,0–39,9 – otyłość II stopnia,
• ≥40 – otyłość III stopnia.

W teorii wszystko wydaje się jasne i proste. Dopóki nie zaczniemy liczyć BMI kolejnych osób.
Dla przykładu dwie osoby o wzroście 170 centymetrów z prawidłowym BMI mogą ważyć albo 53 kilogramy albo niecałe 72 kilogramy. Różnica to prawie 20 kilogramów! Jest to więc niezwykła przepaść, a mimo to oba współczynniki są jak najbardziej poprawne.

W tym miejscu trzeba również zauważyć, że na podstawie masy i wzrostu nie jesteśmy w stanie ocenić czyjeś muskulatury. BMI nie bierze tego pod uwagę, a jest to ważne. Możemy bowiem przyjąć, że osoba ważąca te 72 kilogramy przy 170 centymetrach wzrostu jest bardzo umięśniona. Naturalnie zwiększa jej to wagę, gdyż mięśnie są cięższe od tłuszczu. Tak więc gdyby kulturysta zaczął obliczać dla siebie BMI wyszłoby najprawdopodobniej, że ma poważną nadwagę. Tymczasem w rzeczywistości prowadzi zdrowy tryb życia i ma prawidłową masę ciała, biorąc pod uwagę jego zajęcie, tryb życia i sylwetkę.

Czy wskaźnik BMI jest istotny?

Czy w takim razie jest jakiś sens w obliczaniu BMI? Oczywiście, że tak, ale pod warunkiem, że jest stosowanie zgodnie z jego przeznaczeniem. Wskaźnik BMI został stworzony aby opisywać stopień otyłości populacji danego kraju, regionu czy miasta. Nie został stworzony z myślą o jednostce.
Nie miał być stosowany przy próbie opisania, czy czyjeś nawyki żywieniowe i waga jest prawidłowa. Miał rzetelnie opisywać rzeczywistość społeczną. I robi to jak dotąd najlepiej.

Dlaczego BMI zaczęto liczyć dla jednostki?

Od dłuższego czasu można zauważyć coraz większy problem z otyłością. Wiele osób nawet nie zdawało sobie sprawy, że ich waga jest niepoprawna, a wiele chciało sprawdzić, czy ma odpowiednią wagę. Zaczęto stosować BMI, gdyż jest prostym wzorem z jednoznacznymi wynikami do odczytania.
W prosty sposób pozwala na szacunkową ocenę nadmiaru tkanki tłuszczowej u danej osoby. Nie wymaga specjalistycznych badań, jednak jeśli ami liczymy BMI musimy pamiętać o kilku rzeczach.

1. Jak już zostało wspomniane BMI, nie bierze pod uwagę ilości tkanki mięśniowej. Jeśli jesteśmy umięśnieni, powinniśmy brać to pod uwagę, gdyż za duże BMI, nie oznacza wtedy problemów z wagą.
2. Zarówno osoby młodsze – dzieci i młodzież – jak i osoby starsze nie powinny sugerować się BMI, podczas określania swojego stanu wagi. Wykazano, że wskaźnik ten w przypadku tych grup wiekowych nie jest dobrym sposobem na ocenę tego. U osób starszych występuje bowiem wątła budowa ciała, zmiany kostne i zaniki mięśniowe
3. Z BMI nie powinny również korzystać kobiety w ciąży.
4. Dokładność obliczeń zależy przede wszystkim od dokładności naszych urządzeń mierniczych.
5. W przypadku BMI może być ono różne u kobiet w różnych dniach cyklu, co spowodowane jest zmianami hormonalnymi.
6. Wskaźnik BMI jest niedoskonałym narzędziem, gdyż nie rozróżnia również płci. Jest to ważne, gdyż budowa męskiego i kobiecego ciała, ich zapotrzebowanie na różne składniki różni się znacznie.

BMI to tylko podpowiedź

W przypadku populacji wskaźnik BMI może być wiarygodnym źródłem informacji na temat otyłości w społeczeństwie. W przypadku liczenia go dla jednostki jest to jedynie podpowiedź odnośnie stanu zdrowia. Jednak odpowiedź, którą trzeba dobrze zinterpretować.